Tập đoàn Liên Thái Bình Dương (IPPG) của tỉ phú Johnathan Hạnh Nguyễn vừa có văn bản xin thành lập hãng bay riêng chuyên chở hàng hóa (cargo), đánh dấu mốc mới cho “cuộc đua” thị trường vận tải hàng hóa bằng đường không, vốn phần lớn đang nằm trong tay hãng bay ngoại.

Giành lại thị phần từ tay hãng bay ngoại

Công ty cổ phần IPP Air Cargo - thành viên của Tập đoàn IPPG, vừa có văn bản đề nghị Bộ KH-ĐT cùng một số bộ, ngành liên quan xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư dự án thành lập Hãng vận tải hàng không IPP Air Cargo, tổng mức đầu tư 2.400 tỉ đồng (khoảng 100 triệu USD), trong đó 30% là vốn chủ sở hữu và 70% còn lại là huy động từ các nguồn hợp pháp khác.

Nếu được cấp phép, trong năm đầu tiên đi vào hoạt động, IPP Air Cargo sẽ khai thác 5 tàu bay hàng hóa, sau đó tăng lên 7 chiếc vào năm thứ hai và 10 chiếc vào năm thứ 3. Hãng lên kế hoạch vận chuyển khoảng 115.000 tấn hàng hóa, đạt doanh thu 71 triệu USD. IPP Air Cargo dự kiến bắt đầu có lãi từ năm thứ 4 kể từ khi cất cánh chuyến bay đầu tiên. Doanh nghiệp (DN) này cũng đưa ra mục tiêu nếu được phê duyệt dự án đầu tư, lấy được giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không vào quý 3/2021; lấy chứng chỉ nhà khai thác vào quý 4/2021, sẽ thực hiện chuyến bay thương mại vào quý 2/2022.

Ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, cho biết việc thành lập hãng hàng không sẽ được thực hiện theo luật Đầu tư. Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý là tới nay Việt Nam vẫn chưa có hãng hàng không vận tải hàng hóa chuyên nghiệp.

Trước đó, năm 2008 Hãng hàng không Trãi Thiên Air Cargo từng được cấp giấy phép chuyên chở hàng hóa nội địa và quốc tế. Hãng cũng đưa ra mục tiêu hướng đến thị trường nội địa và Đông Nam Á, Đông Bắc Á, khai thác bằng máy bay Boeing 737-300 Freighter được chuyển đổi từ máy bay chở khách. Tuy nhiên sau 3 năm đăng ký nhưng không hoạt động, năm 2011, Trãi Thiên Air Cargo đã bị rút giấy phép.

Trao đổi với Thanh Niên, ông Johnathan Hạnh Nguyễn, Chủ tịch HĐQT IPPG, khẳng định nếu được cấp phép, trong quá trình hoạt động hãng sẽ không thay đổi sang vận tải hành khách, mà đúng mục tiêu ban đầu là cargo. Tham vọng của IPPG giành lại thị phần vận tải hàng hóa hàng không Việt Nam vốn đang nằm trong tay các hãng bay cargo quốc tế.

Hiện, đa số hàng hóa về Việt Nam bằng đường không chủ yếu gồm hàng phát chuyển nhanh (hàng đặt online trên các trang thương mại điện tử quốc tế như Amazon, Alibaba, hàng gửi từ kiều bào nước ngoài...), hàng nhập khẩu tổng hợp (General cargo) như hàng hóa tiêu dùng, trang thiết bị phục vụ sản xuất. Các hãng bay cargo quốc tế như UPS, Fedex, DHL, Cathay Cargo, Airbrigde Cargo… rất mạnh nên các DN Việt Nam không cạnh tranh được.

Bên cạnh đó, hệ thống logistics của Việt Nam chưa phát triển, công nghệ đi chậm hơn so với thế giới 20 năm. Chi phí vận chuyển hàng hóa cao hơn nhiều so với thế giới, làm giảm sức cạnh tranh vì các kho hàng, bến bãi, vận chuyển chưa được đầu tư những hệ thống tự động để giải phóng hàng hóa nhanh cho DN. Hàng về phải chuyển vòng qua nhiều cảng, thời gian nằm bãi lâu, đẩy chi phí lên cao và giảm chất lượng hàng hóa và chấp nhận bị các hãng bay ngoại “siết” giá. Theo ông Hạnh, khi đại dịch Covid-19 bùng phát, thị trường mua sắm online tăng trưởng mạnh mẽ, nhưng vì không có chuỗi hệ thống logistics chuyên nghiệp nên Việt Nam đã đánh mất nhiều cơ hội.

Cơ hội từ thị trường bỏ ngỏ

Ông Đặng Anh Tuấn, Trưởng ban Truyền thông Vietnam Airlines, cho biết một trong những định hướng lớn của hãng là thành lập đội máy bay chuyên dụng chở hàng hóa. Đặc biệt, dịch Covid-19 bùng nổ đã đẩy nhanh xu hướng này, khi vận tải khách suy thoái do ảnh hưởng của dịch bệnh khiến các hãng phải nhanh chóng xoay hướng tăng cường vận chuyển hàng hóa để có doanh thu.